15άρηδες με πάθος, σ' ένα σχολείο λάθος

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ
Ελευθεροτυπία, 21/12/08
Ο μέσος δεκαπεντάρης στην Ελλάδα επιμένει να ονειρεύεται ότι θα γίνει επιστήμονας ή στέλεχος σε κάποια επιχείρηση, αν και γνωρίζει πως μάλλον θα καταλήξει στη δεξαμένη των ανέργων ή στην «κάστα» των απασχολουμένων με αμοιβή 700 ευρώ.

1. Σύμφωνα με ειδική έρευνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ), ο έφηβος στην Ελλάδα διαβάζει πιο πολλές ώρες από κάθε άλλο ευρωπαίο μαθητή, παρακολουθεί τα πιο πολλά φροντιστήρια και η οικογένειά του επωμίζεται τη μεγαλύτερη δαπάνη για «εξτρά» μαθήματα.
2. Ολα ξεκινούν στα δημόσια σχολεία λέει ο ΟΟΣΑ, τα οποία είναι τα λιγότερο αποδοτικά μεταξύ των κρατών μελών του, κυρίως λόγω της πενίας πόρων που δίδονται από το κράτος (4% του ΑΕΠ). Ετσι, στην παγκόσμια κατάταξη των μαθητών με βάση τις γνώσεις τους, οι Ελληνες δεν πιάνουν ούτε τη βάση (4,5 στα 10).
3. Παρ' όλα αυτά, ο μαθητής επιμένει: Η χώρα μας έχει μία από τις καλύτερες αναλογίες αποφοίτων λυκείων και φοιτητών ως προς το σύνολο του πληθυσμού. Και, καθώς οι ακαδημαϊκές σπουδές συνήθως δεν επαρκούν, ο γονιός βάζει και πάλι το χέρι στην τσέπη για να στείλει το παιδί του έξω για μεταπτυχιακά.
4. Τι γίνεται μετά; Σχεδόν ένας στους δύο τελικά δεν βρίσκει δουλειά στο αντικείμενο που σπούδασε και εργάζεται κάπου αλλού, συνήθως με τον βασικό μισθό. Και πάλι όμως θεωρείται τυχερός, αφού η ανεργία χτυπάει κόκκινο: τρία χρόνια μετά το τέλος των σπουδών, το 36% των νέων δεν έχει βρει δουλειά. Το ποσοστό αυτό φτάνει το 20,6% μεταξύ των αποφοίτων ΑΕΙ.

Τι λένε, όμως, αναλυτικά τα στοιχεία των ερευνών που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα για την παιδεία και τις συνθήκες ζωής των νέων Ελλήνων:

«Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» ρώτησε ο ΟΟΣΑ τους εφήβους σε όλα τα κράτη.Στην Ελλάδα το 72% απάντησε ότι επιθυμεί μια θέση «στελέχους» σε εταιρεία. Ενα ποσοστό τεράστιο, που συναντάται μόνο σε χώρες όπως η Τουρκία ή το Μεξικό.

Τι κάνει ο δεκαπεντάρης για να πετύχει τον στόχο του; Η έρευνα απαντά ότι θα παρακολουθήσει 27 ώρες στα ελληνικά σχολεία (έναντι 22 ωρών στα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά) κι ακόμη 18,5 ώρες μαθημάτων εκτός σχολείου. Και πάλι υπερδιπλάσιες άλλων κοινοτικών κρατών.

Οταν γυρίσει σπίτι, ο έφηβος πρέπει να διαβάσει 8,3 ώρες την εβδομάδα για το σχολείο και άλλες 2,4 για τα υπόλοιπα μαθήματα.

Πόσο κοστίζουν αυτά; Οι ιδιωτικές δαπάνες εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι οι υψηλότερες μεταξύ των κρατών του ΟΟΣΑ και φτάνουν στο 1,4% του ΑΕΠ! Απλώς αντισταθμίζουν εν μέρει τις πενιχρές κρατικές δαπάνες.

Δεν είναι, ωστόσο, μόνο το ύψος των κονδυλίων, αλλά και η αποδοτικότητά τους με βάση την κατεύθυνση και τη διαχείρισή τους. Για παράδειγμα, οι επιδόσεις των μαθητών της Φιλανδίας είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές των Ελλήνων, αν και στη χώρα εκείνη τα χρήματα για την παιδεία δεν είναι πολύ περισσότερα (5,7% του ΑΕΠ).

Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι τα ελληνικά σχολεία έχουν την πιο χαμηλή αποδοτικότητα με βαθμολογία 4,7% στα 10. Σε καλύτερη μοίρα βρίσκονται όλα τα κράτη της Ε.Ε., αλλά και άλλες χώρες όπως η Τουρκία και η Κορέα.

Μετά τις σπουδές, τέλος, το όνειρο για μια δουλειά στο αντικείμενο που επέλεξαν παραμένει άπιαστο για το 40% του πληθυσμού, σύμφωνα με τη Eurostat. Μόνο στην Ιταλία το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο.