Βορείως των Τεμπών

Δένεσαι με ένα τόπο όταν τον ζήσεις. Δένεσαι με έναν τόπο όταν τον γνωρίσεις περπατώντας στα στενά του ή "βαδίζοντας" στους δρόμους του όπως εσύ τους σχεδίασες στη φαντασία σου.

Στην αρχή είναι μια πρώτη ματιά, ένα ερέθισμα, ένα τικ που θα σε τραβήξει. Έπειτα είναι η επιθυμία να τη γνωρίσεις, να την κατακτήσεις, να τη ζήσεις. Κι έπειτα...

Έπειτα, όπως όλες οι σχέσεις που σέβονται τον εαυτό τους, καταλήγει σε...γάμο, συναινετικό διαζύγιο ή είναι απλά μια σχέση που κρατάει χρόνια χωρίς να ξέρει το τέλος της.

Όταν ήμουν μικρός θυμάμαι ένα βιβλίο "Βυζαντινής Ιστορίας, Ε΄ Δημοτικού" και μια εικόνα από το εσωτερικό της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου. Ήταν η πρώτη ματιά. Ονειρική, μπλεγμένη στο μύθο και την πραγματικότητα, το θρησκευτικό συναίσθημα και το παιδικό ονειροπόλημα. Θες η ταυτότητα του ονόματος, θες η γοητεία της μακρινής πόλης, με μάγεψε. Έγινε το μακρινό όνειρο, η Πόλη μου. Κι έμεινε έτσι για χρόνια, δυο δεκαετίες και βάλε...

Η επόμενη συνάντηση; Σαν το πρώτο ραντεβού σε συνοικιακό ζαχαροπλαστείο, όπου σε περιμένει κρατώντας το χέρι του αγαπημένους της!

Είναι αρχές καλοκαιριού και πέντε δεκάδες κεκαρμένοι με μάγουλα κατακόκκινα - ξεροψημένα από τον ήλιο και την έξαψη σχίζουν το σκοτάδι προσπερνώντας αναβοσβήνοντα φώτα, πινακίδες, μισοκοιμισμένα εστιατόρια, κοιμισμένες πόλεις. Ένας κάμπος που κοιμάται κουρασμένος κι η ανάσα του μυρίζει καμένες καλαμιές, ένα ποτάμι που λιγόψυχο προσπαθεί να σκίσει το βουνό και... τα φώτα! Τα φώτα της....

Εν χορώ τραγουδούν, τραγουδούν και βρίζουν. Λουφάζω και περιμένω. Στην άβολη θέση μου προσποιούμαι τον κοιμισμένο. Ένας 'γαύρος' κρυμμένος στη θύρα 4, γαύρος στο χείλος του τηγανιού.

Είναι το πρώτο ταξίδι για Θεσσαλονίκη Η πρώτη φορά λένε είναι τραυματική κι εδώ ο κανόνας επιβεβαιώθηκε.

Μεσάνυχτα μπροστά στα δικαστήρια η Φρόσω, ο Θέμης, η Στέλλα. Μια αγκαλιά να χωθώ, να λυθώ. Ο εφιάλτης τέλειωσε, αρχίζει το όνειρο!

...Κι έπειτα άρχισε σταδιακά η πολιορκία ως την τελική πτώση.

Η πόλη ξεδιπλώνεται. Άτσαλα, είναι γεγονός, αλλά με ειλικρίνεια. Αποκαλύπτεται κυριολεκτικά. Προβάλλει τις χάρες της, εξομολογείται τα πάθη της, φανερώνει τα αμαρτήματά της. Για να σε κατακτήσει; Ίσως. Όμως πιστεύω ότι το κάνει γιατί είναι ειλικρινής. Θέλει να είναι ειλικρινής. "Αυτή είμαι και αν θες έλα!"

Γνώρισα κάθε γωνιά της. Με γοήτευσε! Δεν την ερωτεύτηκα! Όχι! Αγάπησα όμως μια γωνιά της. Ήταν το μυστικό μας. Η αφορμή για την επόμενη συνάντηση. Μια πορεία στο σώμα της, μια διαδρομή: οδός Αριστοτέλους, πλατεία, παραλιακή, Λευκός Πύργος και πάλι πίσω.

Για πολλά χρόνια η έκφραση "πήγα στη Θεσσαλονίκη" ήταν για μένα ταυτόσημη αυτής της διαδρομής. Δεν μπορούσα να φανταστώ ταξίδι στην πόλη χωρίς να βαδίσω στην παραλιακή, να χαζέψω στο βάθος την Καλαμαριά, να αναζητήσω στον ορίζοντα τον Όλυμπο, να μυρίσω τα βρώμικα νερά του Θερμαϊκού. Και για λίγες ώρες να βρισκόμουν στην πόλη, με ήλιο, με βροχή, με χιόνι, με ζέστη, με ψοφόκρυο, φρόντιζα να βρω χρόνο για το ραντεβού μας! Ήταν το μυστικό μας!

Ξεκινώ από το τέρμα του "32". Αριστερά και δεξιά οι δυο στεγασμένες αγορές Μοδιάνο και Καπάνι. Μια γοητεία ανατολίτικη, σαλονικιώτικη. Ξεστρατίζω μέσα στις στοές τους, φορτώνομαι με τις μυρωδιές από τα κρεοπωλεία, τα ψαράδικα, τα μπαχαρικά. Άνθρωποι βιαστικοί, αργόσχολοι. Κατεβαίνω στο Χόντο, ένας πάγκος στου Ρετζή κι ο Σουρούνης που με καλεί στο "Χορό των ρόδων". Μια φιλία ξεκινά και κρατάει χρόνια.

Πεζόδρομος στην Αριστοτέλους. Ο Ιανός, το Κατώι του Μπαρμπουνάκη, ο παπαγάλος και η μυρωδιά του τυπωμένου χαρτιού που πότισε από την υγρασία. Ένα γκισέ για τα εισιτήρια. Ο "Λεπέν", το ουζερί που μας σύστησε ο Αλέκος και ποτέ δεν έμαθα το όνομά του. Έμαθα καλά όμως τις γεύσεις του και μου χάιδεψε τον ουρανίσκο το ούζο του (μυτιληνιό στην καταγωγή, άφταστο στη γεύση).

Η πλατεία Αριστοτέλους μια ανοιχτή αγκαλιά. Οι τροφαντές καμάρες, οι στοές, τα ακροκέραμα, όλα σπρώχνουν την πόλη να φτάσει στο δωδεκάθεο, στην αθανασία. Πλατεία Αριστοτέλους μια αγκαλιά που άνοιξε και προσμένει τον Όλυμπο...

Πλατεία Αριστοτέλους! Τριγυρισμένη από σαλονικιώτικες γεύσεις, γεμάτη αργόσχολους κι επισκέπτες, νότιοι που ήρθαν "στη Θεσσαλονίκη!"

Αν πας στο νότο, στα χωριά και στις πόλεις, το γεγονός και μόνο της βορειοελλαδίτικης καταγωγής αποτελεί διαβατήριο θερμής υποδοχής. "Είστε άλλοι άνθρωποι εσείς! " ακούει συχνά η Φρόσω... Το μυστήριο του βορρά, η μαγεία του μακρινού ή μήπως η ανθρωπιά που δε βρήκαν στην πρωτεύουσα;

Περπατώ στην προκυμαία και χαζεύω τους δεκάδες περαστικούς. Έχω την αίσθηση ότι όλοι περνούν από εδώ. Όλους μπορείς να τους δεις, να τους συναντήσεις. Το ξέρω δεν είναι έτσι, αλλά μου αρέσει να το πιστεύω. Στο βάθος ο Λευκός Πύργος (ο πύργος του αίματος), το άγημα της Κυριακής, οι μετανάστες στο γρασίδι που άπλωσαν στην πετσέτα το ρεπό τους, η ετήσια έκθεση βιβλίου.

Κοιτάζω αριστερά. Το κάστρο και η άνω πόλη. Τα κάστρα αδιάφορα, η άνω πόλη γοητευτική. Λαχανιασμένη ανάβαση, όμορφα σπίτια, γλυκιές αναμνήσεις από παρέες φίλων. Το τουρκικό προξενείο και νύχτα με κομμένη ανάσα για να φτάσω στο εφημερεύον.

Προχωρώ και χαζεύω. Στήνονται να φωτογραφιθούν, οι ελιγμοί των ποδηλατών, το λαχάνιασμα των δρομέων.

Πάντα εκνευρίζομαι όταν ακούω να την αποκαλούν "ερωτική πόλη". Υποψιάζομαι ότι ταύτισαν την πόλη με τα φοιτητικά τους χρόνια. Την απομάκρυνση απ' το σπίτι, τον πρώτο έρωτα. Ή μήπως τους θυμίζει το ξεσάλωμα της έκθεσης και του φεστιβάλ; Τότε που ανάμεσα σε ομιλίες, συμφωνίες, κριτικές, απονομές, βρίσκουν την ευκαιρία "να ξεπορτίσουν", να γευτούν μεζέδες και έρωτα. Οι χώροι είναι αυτοί που είναι και η ανθρώπινη παρουσία τούς φορτίζει αρνητικά ή θετικά, τους ταυτίζει με το έρωτα ή το πάθος, τον πόνο ή την απώλεια.

Επιστρέφω και χώνομαι στο ημιυπόγειο καφέ. Ήσυχα το πρωί, ρεμβάζω, διαβάζω. Αργότερα φασαρία, χάνομαι μέσα της ξεχνιέμαι.

Προσπερνώ την Αριστοτέλους για να μπω στην Πρωτοπορία. Ανεβαίνω τον πεζόδρομο για να κατέβω στο υπόγειο του Ιανού. Χαζεύω τίτλους, διαβάζω οπισθόφυλλα, επιλέγω.

Στη στοά ο πάγκος με τις εφημερίδες. Αφήνω το αντίτιμο και προσπερνώ τον πλανόδιο που γυαλίζει τα μαρμάρινα πλακάκια προσπαθώντας να πείσει τη δύσπιστη πελάτισσα.

Ανεβαίνω στο λεωφορείο την ώρα που τα γειτονικά μαγαζιά αδειάζουν τα σκουπίδια τους στους τεράστιους κάδους του δήμου. Βουλιάζω στο κάθισμα και ανοίγω την εφημερίδα. Πάντα από τα αθλητικά . Χωρίς να ξέρω το γιατί ξεκινώ απ' τα νέα του ΠΑΟΚ. Οι αθλητικές αντιθέσεις αρμονικά ταιριασμένες μέσα μου διασχίζουν την Εγνατία, το δρόμο που έσμιγε την Ανατολή με τη Δύση, τη λεωφόρο που τρέχει μέσα μου για να αγκαλιάσει ο Βορράς το Νότο!