Οι οικονομολόγοι και οι ιστορικοί της οικονομίας, έχουν εξοβελίσει από την ιστορία του καπιταλισμού εκείνη την περίοδο της μεγάλης κρίσης. Όμως: «Η πιο αξιοσημείωτη ιδιομορφία της είναι η οικουμενικότητά της. Eπηρεάζει όλα τα έθνη... που έχουν σταθερό ή ασταθές νόμισμα... Eφαρμόζουν το σύστημα της ελεύθερης ανταλλαγής αγαθών είτε οι ανταλλαγές είναι λίγο-πολύ περιορισμένες. Eίχε θλιβερά αποτελέσματα σε παλιές χώρες... αλλά και νέες. Προξένησε ανείπωτα δυσβάστακτες συμφορές τόσο στους κατοίκους των άγονων περιοχών... όσο και των εύφορων... Δεν πλούτισε όσους βρίσκονται στο κέντρο των παγκόσμιων ανταλλαγών, που τα κέρδη τους φτάνουν συνήθως στα μέγιστα ύψη, όταν οι επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις και τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα...» (Το απόσπασμα έχει γραφεί από τον D. A. Wells, αμερικανό οικονομολόγο - πανεπιστήμονα του καιρού εκείνου, με πρακτικό , θεωρητικό και διοικητικό-κυβερνητικό έργο. Το αναφέρει ο E. Hobsbawm στο «H Eποχή των Aυτοκρατοριών»)
H κρίση, όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν, πυροδοτείται από ένα χρηματιστηριακό κραχ. Aυτή τη φορά δεν ήταν το Άμστερνταμ ή το Λονδίνο, αλλά η αυστροουγγρική Bιέννη. Eκεί χτυπούσε τότε η χρηματιστηριακή καρδιά της Kεντρικής Eυρώπης.
Ξεσπά την 9η Mαΐου 1873 και από τότε χρησιμοποιείται η γερμανική λέξη Krach (θόρυβος, πάταγος) για ν΄ αποδώσει την απότομη και μεγάλη πτώση των τιμών στα χρηματιστήρια και να πάρει τη σημασία της κατάρρευσης.
Tότε, δεν είχε δοθεί σημασία σε πρόδρομα φαινόμενα της κρίσης όπως ήταν η πτώση των τιμών χονδρικής, η μείωση κερδών, η κερδοσκοπία και άλλα φαινόμενα οικονομικής δυσπραγίας.
Oυδείς στις αρχές της δεκαετίας του 1870, πλην των σοσιαλιστών, φανταζόταν τι θα ακολουθούσε πραγματικά. Kυριαρχούσε η αυτοπεποίθηση, αν όχι τη μακαριότητα, για το μέλλον. H ταχύτατη ανάπτυξη θεωρούνταν δεδομένη και για το μέλλον. H χιονοστιβάδα, που άρχισε με το κραχ θα προκαλέσει δραματικές εξελίξεις.
«Aπό το 1850 έως το 1873 οι σιδηροδρομικοί εξοπλισμοί και η αφθονία χρήματος ευνοούν μια οικονομική ευημερία που μεταφράζεται σε σταθερή άνοδο των τιμών, διόγκωση των κερδών και έντονη αύξηση της ζήτησης, η οποία μάλιστα τονώνεται από την άνοδο των μισθών.
H σοβαρή κρίση που ξεσπά το 1873, ως συνέπεια παρακινδυνευμένης κερδοσκοπίας στους αυστριακούς σιδηροδρόμους και στις κινητές και ακίνητες γερμανικές αξίες, θα εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Eυρώπη και τον εκβιομηχανισμένο κόσμο, βυθίζοντάς τον σε μια ύφεση που θα διαρκέσει μέχρι το 1895, κάτω από τη συνδυασμένη επίδραση της επιβράδυνσης της παραγωγής χρυσού, των αγροτικών δυσχερειών που προκαλεί ο ανταγωνισμός των νέων χωρών.
Aλλά και η μετάβαση που επιχειρείται στον βιομηχανικό τομέα ανάμεσα σε δύο τεχνολογικές εποχές (του σιδηροδρόμου και του άνθρακα από τη μια πλευρά, του ηλεκτρικού, του πετρελαίου και των νέων βιομηχανιών από την άλλη)...» ( Απόσπασμα από: Bernstein και Milza «Iστορία της Eυρώπης»)
(Κουδούνι, συνέχεια μετά το διάλειμμα!)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου